Cuộc cách mạng 4.0 đã dẫn đến sự bao trùm của công nghệ thông tin vào mọi lĩnh vực. Nguy cơ mất an toàn thông tin gia tăng dù bạn là cá nhân, doanh nghiệp, hay tổ chức. Chuyển đổi số mang đến thách thức và cơ hội để an toàn thông tin khẳng định vị thế. Cùng Mi2 tìm hiểu về an toàn thông tin là gì để bảo vệ doanh nghiệp qua bài viết này nhé!
Tổng quan về Ngành an toàn thông tin là gì?
Nhận diện các nguy cơ mất an toàn an ninh thông tin để hiểu hơn về Ngành an toàn thông tin.
Khái niệm an toàn thông tin là gì?
Để hiểu an toàn thông tin là gì? Ta cần đề cập đến các hoạt động bảo vệ tài sản thông tin bằng cách:
- Đảm bảo tính bí mật – không thể truy cập trái phép.
- Đảm bảo tính toàn vẹn – không thể bị sử đổi.
- Đảm bảo tính khả dụng – không bị gián đoạn khi truy cập.
- Đảm bảo tính không thể từ chối.
Là lĩnh vực rộng lớn, liên quan đến hai khía cạnh chính :
- An toàn về mặt vật lý
- An toàn về mặt kỹ thuật.
Sự cần thiết của an toàn thông tin trong mọi lĩnh vực
Khi tổ chức, doanh nghiệp bước vào giai đoạn chuyển đổi số. Việc đảm bảo an toàn an ninh thông tin là yếu tố then chốt. Dữ liệu đã trở thành một trong những tài sản quý nhất của doanh nghiệp. Nguy cơ mất thông tin, dữ liệu quan trọng là không hiếm thấy.
Những kẻ tấn công sử dụng nhiều truy cập trái phép, sử dụng, tiết lộ, sửa đổi dữ liệu,…Doanh nghiệp rất dễ trở thành nạn nhân của các vụ tấn công.
Một khi dữ liệu quan trọng như thông tin khách hàng, đối tác, bí mật kinh doanh,… bị rò rỉ hay mất có thể khiến doanh nghiệp thiệt hại từ cả trăm triệu đến hàng tỷ đồng.
Trước thực tế này, vấn đề bảo mật thông tin cần được quan tâm hơn bao giờ hết. Các tổ chức, doanh nghiệp nên có kế hoạch bài bản để đảm bảo an toàn an ninh thông tin .
Các cá nhân cũng cần chú trọng đến các nguy cơ an ninh mạng khi nhu cầu truy cập tăng. Kẻ xấu lợi dụng thông tin cá nhân để rút tiền, thực hiện các giao dịch mà bạn không biết.
Mục đích của an toàn thông tin
Đảm bảo an toàn thông tin nhằm bảo vệ tài nguyên hệ thống và bảo đảm tính riêng tư. Các hệ thống máy tính lưu trữ rất nhiều thông tin và tài nguyên. Đây đều là những dữ liệu quan trọng, cần được bảo vệ hàng đầu.
Các thông tin này có nhiều thông tin cá nhân như số thẻ ngân hàng, tín dụng, bảo hiểm,… Do vậy đảm bảo an toàn thông tin bảo vệ tính riêng tư, những thông tin cá nhân được giữ bí mật.
Các nguy cơ mất an toàn thông tin
Tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân cần xác định được tất cả các nguy cơ phải đối mặt. Từ đó, lên kế hoạch, triển khai giải pháp hiệu quả để ngăn chặn chúng.
Nguy cơ mất an toàn thông tin về khía cạnh vật lý
Nguy cơ về khía cạnh vật lý. Đến từ việc thiết bị phần cứng, hệ thống mạng và chương trình có thể bị ảnh hưởng bởi các sự cố như thiên tai, hỏa hoạn hay mất điện, nhiệt độ, độ ẩm không đảm bảo, môi trường hóa chất…
Đặc biệt, cần lưu ý đến trường hợp về khía cạnh vật lý do có phần tử phá hoại: kẻ trộm hay chính nhân viên bên trong tổ chức.
Nguy cơ bị mất, hỏng, sửa đổi nội dung thông tin
Nguy cơ về việc vô tình lộ mật khẩu hoặc thao tác sai quy trình. Thông tin, dữ liệu có thể bị đánh cắp toàn bộ hoặc sửa đổi.
Nguy cơ bị tấn công bởi các phần mềm độc hại
Nguy cơ đến từ các phần mềm độc hại (Malware). Các phần mềm độc hại lây lan, phát tán mã độc trên hệ thống máy tính, hệ thống mạng. Khi hệ thống thiết bị, Internet bị tấn công tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường.
Có một số phần mềm độc hại phổ biến mà tổ chức cần quan tâm theo dõi dưới đây:
- Virus: Có thể thực hiện các hành vi phá hoại, lấy cắp thông tin.
- Sâu máy tính: Thực hiện các hành vi : xóa File, ngăn chặn người dùng kết nối Internet, làm đổ vỡ các chương trình thông thường,…
- Phần mềm gián điệp Spyware: Nhằm thu thập thông tin một cách bí mật, không được sự cho phép.
Nguy cơ xâm nhập từ lỗ hổng bảo mật
Nguy cơ đến từ lỗ hổng bảo mật trong hệ điều hành, các chương trình phần mềm. Chúng trở thành điểm yếu để tin tặc khai thác tấn công, gây mất an ninh thông tin.
Hơn nữa, thực tế đã cho thấy, nguy cơ bị tấn công từ lỗ hổng bảo mật ngày càng lớn. Theo trung tâm An toàn thông tin mạng của Ban Cơ yếu Chính phủ. Con số vụ tấn công bằng phương thức khai thác lỗ hổng chiếm hơn 87%.
Nguy cơ tấn công bằng cách phá mật khẩu
Một trong những nguy cơ tổ chức phải đối mặt đến từ việc Hacker phá mật khẩu. Mật khẩu là một trong những thông tin quan trọng nhất để có thể truy cập vào hệ thống. Mặc dù đã có những cảnh báo nhưng vì nhiều lý do mà người dùng thường đặt mật khẩu dễ nhớ. Thường liên quan đến các thông tin cá nhân như ngày, tháng, năm sinh, biệt danh,… Những mật khẩu này rất dễ bị Hacker đoán và tấn công.
Ngoài ra, những kẻ tấn công cũng sử dụng các công cụ hỗ trợ dò tìm mật khẩu. Công cụ này cho phép thử cùng lúc nhiều Username và Password, cho tới khi đăng nhập thành công.
Nguy cơ mất an toàn thông tin do sử dụng Email
Tài khoản Email cá nhân, doanh nghiệp cũng tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thông tin. Bởi tin tặc thường tấn công bằng cách sử dụng Email giả mạo chứa Virus, liên kết độc hại,… Người dùng bị tấn công bằng Email có thể bị đánh cắp mật khẩu hoặc lây nhiễm Virus. Lúc này, dù chỉ một nhân viên mở thư cũng có thể gây thiệt hại cho cả tổ chức.
Nguy cơ mất an toàn thông tin trong quá trình truyền tin
Quá trình truyền tin trên mạng Internet cũng tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thông tin đến từ việc kẻ xấu chặn đường truyền, thay đổi hoặc phá hỏng nội dung thông tin rồi tiếp tục gửi đến người nhận.
Ngành an toàn thông tin trở nên hot hơn bao giờ hết
Sự bùng nổ công nghệ thông tin khiến gia tăng các cuộc tấn công mạng. Ngành an toàn thông tin dần trở nên tất yếu với cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức. Chuyên viên ATTT là tuyến bảo vệ đầu tiên trong cuộc chiến không gian mạng.
Ngành an toàn thông tin là nghiên cứu cơ chế bảo mật, xây dựng hệ thống bảo mật. Đảm bảo thông tin không bị đe dọa, giảm thiểu rủi ro bảo mật. Xây dựng chính sách bảo vệ an toàn hệ thống thông tin, phát hiện nguy cơ an ninh mạng.
Ngành an toàn thông tin ra trường làm gì?
Với kiến thức chuyên môn và kỹ năng được trang bị tại trường đại học. Các kỹ sư an toàn thông tin có thể đảm nhận các công việc sau:
- Bảo mật an ninh mạng, cơ sở dữ liệu.
- Quản trị bảo mật mạng và hệ thống.
- Phân tích, tư vấn xây dựng hệ thống an toàn thông tin.
- Kiểm trá, đánh giá an ninh hệ thống mạng.
- Rà soát lỗ hổng, xử lý sự cố.
- Lập trình, phát triển phần mềm bảo mật.
- Phát triển phần cứng và thiết bị.
Với nhu cầu nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực ATTT. Ngành an toàn thông tin có thu nhập khá cao so với mặt bằng chung trong khối CNTT. Các chuyên viên có cơ hội làm việc trong tổ chức, doanh nghiệp lớn.
Hiện Ngành an toàn thông tin có yêu cầu khá cao trong tuyển sinh. Học sinh cần có sự yêu thích và kiến thức về toán tin.
Các giải pháp bảo vệ an toàn thông tin
Bên cạnh những nguy cơ thường trực, luôn có những giải pháp hiệu quả để đảm bảo bảo mật dữ liệu và thông tin.
Bảo vệ thông tin về mặt vật lý
Để bảo vệ thông tin về mặt vật lý, tổ chức, doanh nghiệp có thể triển khai một số giải pháp sau:
- Lắp đặt hệ thống báo cháy, luôn có sẵn các thiết bị chữa cháy và đảm bảo chúng hoạt động bình thường. Các vật liệu dễ cháy, nổ phải để ở phòng riêng.
- Lắp đặt hệ thống điều hòa nhiệt độ, độ ẩm.
- Đảm bảo nguồn điện 24/24: có máy phát điện và UPS – bộ lưu trữ điện dự phòng. Đồng thời tránh tăng giảm điện áp đột ngột.
- Bảo trì thiết bị và Back-up dữ liệu thường xuyên.
- Về yếu tố con người: áp dụng chính sách quản lý truy cập vật lý: đảm bảo chỉ những người được trao quyền, có phận sự mới được vào các khu vực như Server CSDL, hệ thống mạng, điện,… Nên lắp đặt các thiết bị theo dõi, phát hiện xâm nhập,…
Bảo vệ trước nguy cơ mất thông tin
Trước nguy cơ mất dữ liệu, tổ chức, doanh nghiệp có thể đưa ra những hướng dẫn, bộ quy tắc và quy trình để thiết lập môi trường thông tin an toàn. Phải nói thêm là những chính sách này chỉ phát huy hiệu quả khi mọi cá nhân trong tổ chức nắm rõ và thực hiện theo. Do vậy, doanh nghiệp cần có những buổi đào tạo để nâng cao kiến thức của nhân viên.
Dưới đây là một số gợi ý về hướng dẫn, chính sách tổ chức có thể triển khai như:
- Đào tạo cho người dùng các kỹ thuật an toàn.
- Đào tạo cho người dùng về các phần mềm độc hại.
- Yêu cầu người dùng phải quét các thiết bị lưu trữ bằng phần mềm quét Virus trước khi sử dụng.
- Xây dựng chính sách quy định những thiết bị bên ngoài có thể mang vào hệ thống và cách sử dụng chúng trong tổ chức.
- Xây dựng chính sách để ngăn chặn người dùng tự cài đặt các phần mềm riêng.
- Xây dựng chính sách để giảm hoặc ngăn chặn người dùng tải về các tệp. Đồng thời yêu cầu người dùng quét Virus với các tệp này.
- Tạo một vùng riêng để người dùng biệt lập các có nguồn gốc không rõ ràng và quét chúng trước khi sử dụng.
- Xây dựng chính sách giới hạn quyền để kiểm soát truy cập vào hệ thống.
- Thường xuyên sao lưu dữ liệu.
Bảo vệ trước nguy cơ bị tấn công bởi phần mềm độc hại
Các chương trình phần mềm độc hại với nhiều biến thể tinh vi là một trong những thách thức lớn trong vấn đề đảm bảo an toàn thông tin của tổ chức, doanh nghiệp. Để chủ động ngăn chặn nguy cơ này, doanh nghiệp có thể triển khai các biện pháp như:
Cài đặt phần mềm quét mã độc: Cài đặt các chương trình quét mã độc uy tín, đảm bảo cập nhật và chạy quét thường xuyên. Giải pháp này rất cần thiết để sớm phát hiện phần mềm độc hại và ngăn chặn chúng phát tán.
Thường xuyên cập nhật phần mềm: Để đảm bảo an toàn thông tin, người dùng cần thường xuyên cập nhật hệ điều hành và các chương trình phần mềm khác. Khi các lỗ hổng trong phần mềm được phát hiện, để khắc phục nhà sản xuất sẽ tạo ra các bản vá lỗi. Nếu không cập nhật các bản vá này, tổ chức, doanh nghiệp phải đối mặt với nguy cơ tấn công dựa trên việc khai thác những lỗ hổng phần mềm đó.
Cảnh giác với thư điện tử Email: Những kẻ tấn công thường xuyên sử dụng Email lây nhiễm mã độc phổ biến bằng cách đính kèm các tập tin độc hại. Do vậy, người dùng phải cẩn trọng khi mở các tệp đính kèm trong Email hay các liên kết,…
Cân nhắc và đánh giá kỹ trước khi thực hiện hành vi như nhấp chuột vào các liên kết hoặc tải xuống các tệp tin trên mạng không rõ nguồn gốc.
Thận trọng trong việc sử dụng thiết bị lưu trữ vật lý: Các thiết bị lưu trữ vật lý như CD, DVD, USB… có thể chứa các tệp tin độc hại, ngay cả khi bạn nó từ người quen. Tốt nhất, hãy rà quét mã độc trên tất cả các thiết bị trước khi truy cập.
Bảo vệ trong trường hợp tấn công lỗ hổng bảo mật
Một số hệ điều hành, các phần mềm có thể tồn tại những lỗ hổng bảo mật hoặc các lỗi làm cho hệ thống xảy ra xung đột không mong muốn. Điều này làm cho các lệnh không hoạt động bình thường, kéo theo nhiều nhiều vấn đề phát sinh khác.
Trong trường hợp này điều cần làm là thường xuyên cập nhật các bản vá. Các bản vá được hiểu là những bản cập nhật, nhằm khắc phục lỗ hổng đã được phát hiện trong chương trình phần mềm.
Bảo vệ thông tin trước nguy cơ tấn công bằng cách phá mật khẩu
Để bảo vệ thông tin trước nguy cơ tấn công bằng cách phá mật khẩu, Mi2 JSC đề xuất tổ chức, doanh nghiệp có thể thực hiện một số biện pháp sau:
- Đặt mật khẩu mạnh: Giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả này là cách giúp người dùng tránh được các cuộc tấn công dò tìm mật khẩu thông thường. Một mật khẩu được đánh giá là mạnh phải đảm bảo các tiêu chí: độ dài từ 8 ký tự trở lên, sử dụng các ký tự chữ in, chữ thường, ký tự số và ký tự đặc biệt,…
- Thay đổi mật khẩu định kỳ để tránh trường hợp vô tình làm lộ mật khẩu.
- Bật xác thực 2 bước: Bên cạnh việc sử dụng tên người dùng và mật khẩu để đăng nhập, khi bật xác thực 2 bước, hệ thống sẽ gửi một mã số đến điện thoại. Chỉ khi người dùng nhập đúng mã số nhận được mới có thể đăng nhập tài khoản.
- Thận trọng khi duyệt Web, mở Email hay tải File.
Bảo vệ thông tin trước nguy cơ tấn công qua Email
Để phòng ngừa và ngăn chặn nguy cơ tấn công qua Email, gây mất an toàn thông tin, doanh nghiệp có thể nhanh chóng triển khai các giải pháp dưới đây:
Không mở bất kỳ Email nào có dấu hiệu khả nghi, ngay cả khi Email đó được gửi từ bạn bè hoặc đối tác. Bởi hầu hết Virus được lan truyền qua đường Email và chúng sử dụng các địa chỉ trong sổ địa chỉ (Address Book) ở máy nạn nhân để tự phát tán.
Không mở bất kỳ tập tin đính kèm nào được gửi từ địa chỉ Email mà không biết rõ hoặc không tin tưởng. Cảnh giác và luôn kiểm tra các đường dẫn trước khi Click vào địa chỉ lạ.
Nên xóa các Email không rõ nguồn gốc hoặc không tin tưởng. Không chuyển tiếp chúng cho bất kỳ ai hoặc trả lời lại cho người gửi.
Cẩn trọng khi tải các tập tin từ Internet về đĩa cứng của máy tính. Không sao chép vào đĩa cứng bất kỳ tập tin nào khi không biết rõ nguồn gốc.
Sử dụng các chương trình diệt Virus: Với giải pháp này, khi lựa chọn các chương trình diệt Virus, có 2 điều tổ chức cần xem xét. Đó là phải có biện pháp bảo vệ Email dò được cả Virus và Spam, đồng thời giải pháp đó phải được cập nhật thường xuyên. Là sản phẩm đáp ứng cả hai yêu cầu này, phần mềm diệt Virus McAfee là lựa chọn hàng đầu.
Bảo vệ trước nguy cơ mất an toàn thông tin trong quá trình lưu thông và truyền tin
Tổ chức, doanh nghiệp có thể sử dụng các kỹ thuật an toàn như mã hóa, giấu tin, thủy vân số, chữ ký số,… để bảo vệ thông tin trong quá trình lưu thông và truyền tin trên mạng.
Bảo vệ hệ thống bằng tường lửa (Firewall)
Việc sử dụng tường lửa đang phát huy hiệu quả trong việc bảo vệ an ninh thông tin. Tường lửa thực hiện việc giám sát và lọc lưu lượng mạng ra vào dựa trên chính sách bảo mật đã được thiết lập từ trước. Với chức năng này, tường lửa được ví như phòng tuyến đầu tiên của mạng. Về cụ thể, tường lửa sẽ bảo vệ hệ thống dựa trên các hoạt động:
- Cho phép hoặc cấm các truy cập từ môi trường nội bộ ra bên ngoài (mạng Internet) và từ mạng Internet vào bên trong.
- Theo dõi luồng dữ liệu mạng giữa mạng nội bộ và Internet.
- Kiểm soát nội dung thông tin lưu chuyển trên mạng.
- Phát hiện và ngăn chặn các mối đe dọa xâm nhập mạng nội bộ.
Trong thời gian tới, nguy cơ mất an toàn thông tin trở nên bùng nổ hơn bao giờ hết. Nhu cầu ATTT là tất yếu mang đến thách thức và cơ hội về ngành nghề và thu nhập.
